Muchomor sromotnikowy, muchomor zielonawy
© Volodymyr – stock.adobe.com
Muchomor sromotnikowy, muchomor zielonawy (Amanita phalloides) to gatunek śmiertelnie trującego grzyba z rodziny muchomorowatych. Wydziela miodowy aromat, który z wiekiem zmienia się w nieprzyjemną woń. To jeden z trzech najgroźniejszych grzybów w Polsce. Jego spożycie bardzo często kończy się śmiercią.
Występowanie i środowisko PL
Muchomor ten rośnie najczęściej w lasach liściastych, w pobliżu dębów i buków, rzadko w lasach iglastych.
Tryb życia i zachowanie
Owocniki pojawiają się od lipca do października.
Morfologia i anatomia
Kapelusz ma 4-12 cm średnicy. Trzon ma 6-12 cm wysokości.
Kapelusz jest zielonkawy, żółtozielony, oliwkowy, czasem biało nakrapiany (resztki osłonki). Osobniki młode mają półkulisty kształt, który potem staje się wypukły, a następnie rozpostarty. Wierzch matowy.
Blaszki są wolne, wybrzuszone, gęsto upakowane, białe.
Miąższ jest biały, delikatny.
Trzon cylindryczny, zwężający się na górze, oliwkowozielony lub biały, w zygzakowaty wzór. Ma postrzępiony, prążkowany pierścień. Podstawa bulwiasta w pochwie,
Podobne gatunki
Muchomora sromotnikowymi można pomylić z jadalnymi gołąbkami, pieczarkami, gąskami. Muchomory sromotnikowe są też trochę podobne do kani. Szczególnie powinna nas niepokoić podstawa trzonu, silnie zgrubiała w pochwie, która nie występuje u wymienionych jadalnych grzybów. Poza tym młode osobniki są niemalże identyczne w przypadku innych muchomorów, także jadalnych. Dlatego w ogóle nie należy ich zbierać.
Porównanie gatunków podobnych
Różne gatunki można ze sobą pomylić, a pomyłka może być tragiczna w skutkach. Dzięki naszej porównywarce łatwiej można stwierdzić jak wygląda dany grzyb w zestawieniu z podobnymi gatunkami, nauczuć się jak rozpoznać właśniwy gatunek i jak odróżnić go od innego. Są tu ujęte tylko wybrane cechy gatunkowe. Zestawienie ma charakter poglądowy. Nic nie zastąpi doświadczenia w zbieraniu grzybów.
Smak: brak danych
Zapach: miodowy, nieprzyjemny
Zdatność: śmiertelnie trujący
Środowisko: lasy iglaste
lasy liściaste
Kształt: grzyb blaszkowy
Tryb życia: grzyb mikoryzowy
Podstawa trzonu jest silnie zgrubiała, w pochwie, która nie występuje u wymienionych jadalnych grzybów. Kapelusz jest zielonkawy, żółtozielony, oliwkowy, czasem biało nakrapiany. Trzon ma postrzępiony, prążkowany pierścień.
Smak: brak danych
Zapach: brak danych
Zdatność: jadalny
Środowisko: lasy iglaste
łąki
lasy liściaste
Kształt: grzyb blaszkowy
Tryb życia: saprofit
Zaleca się zbierać dojrzałe okazy kani. Muchomor ma zielonkawy odcień, a kania brązowy. Pierścień kani przesuwa się po trzonie. Podstawa trzonu nie jest w pochwie. to duży grzyb. Nie ma gładkiego kapelusza.
Smak: brak danych
Zapach: ziemniaczany
Zdatność: trujący
Środowisko: lasy iglaste
lasy liściaste
Kształt: grzyb blaszkowy
Tryb życia: grzyb mikoryzowy
Kapelusz pokryty jest białawymi resztkami osłony, które z wiekiem brązowieją.
Smak: brak danych
Zapach: mąka
Zdatność: niejadalny
Środowisko: lasy iglaste
lasy liściaste
Kształt: grzyb blaszkowy
Tryb życia: grzyb mikoryzowy
Blaszki są żółtego koloru, zatokowo wycięte, gęsto upakowane.
Smak: orzechowy
Zapach: anyżowy
Zdatność: jadalny
Środowisko: łąki
Kształt: grzyb blaszkowy
Tryb życia: saprofit
Kapelusz biały, pod naciskiem żółknący. Blaszki gęsto upakowane, wolne, najpierw szare, później brązowe i czarne.
Rozmnażanie
Zarodniki białe.
Ochrona i zagrożenia
Brak danych.
Ciekawostki
To jeden z najgroźniejszych naszych grzybów.
Zatrucie muchomorem sromotnikowym
Muchomor zielonawy, czyli sromotnikowy zawiera amanitotoksyny, które niszczą komórki wątroby, Już 50 g owocnika zabija dorosłego człowieka. Dziecko może umrzeć po zjedzeniu już 5 g tego grzyba!
Do zatrucia dochodzi dość często. Muchomor sromotnikowy nie ma gorzkiego smaku ani zapachu, który zaalarmuje nieświadomego amatora grzybów niepewnego pochodzenia.
Co gorsza, pierwsze objawy zatrucia pojawiają się dopiero najczęściej po 10-12 godzinach od spożycia grzyba. Najpierw pojawia się bolesna biegunka, obniżenie ciśnienia krwi, przyspieszenie akcji serca, bolesne kurcze łydek, odwodnienie, niepokój. Taki stan trwa 2-4 dni. Po nim następuje pozorna poprawa. Po 4-7 dniach przestaje działać wątroba i następuje zgon.
Tylko szyba diagnoza i leczenie osłonowe dla wątroby lub jej przeszczep mogą uratować życie. Ciekawostką jest to, że w leczeniu zatrucia muchomorem sromotnikowym leczy się wyciągiem z ostropestu plamistego (Silybum marianum).
Muchomor sromotnikowy jest najczęstszą przyczyną śmiertelnych zatruć grzybami w Polsce. Notorycznie jest mylony z pieczarką, głównie młode owocniki.
Pamiętaj, że ZAWSZE unikamy wszystkich grzybów:
- z białymi blaszkami na spodzie kapelusza,
- z trzonem z pierścieniem i bulwą w pochewce.
Nigdy nie zbieramy grzybów, co do których nie mamy pewności, że są jadalne. Nie zbieramy bardzo młodych owocników grzybów, gdyż bardzo łatwo je pomylić z trującymi gatunkami.
Cechy
lasy iglaste
lasy liściaste
gatunek śmiertelnie trujący
grzyb mikoryzowy
Zbieranie grzybów wymaga ich dobrej znajomości i dużego doświadczenia w ich zbieraniu. Każdego roku w wyniku złej identyfikacji gatunków grzybów umiera sporo ludzi w Polsce. Nie zbieraj i nie jedz grzybów, których nie znasz lub co do których masz jakiekolwiek wątpliwości. Pamiętaj, że często gatunki jadalne i trujące są do siebie bardzo podobne, szczególnie w przypadku młodych owocników. Często identyfikacja tylko na podstawie zdjęcia może być nieco myląca. Przy identyfikacji gatunku trzeba uwzlędniać wiele czynników, a więc atlas grzybów może jedynie wspierać grzybiarza w identyfikacji gatunku, nie może jednak zastąpić doświadczenia i zdrowego rozsądku. Właściciel strony nie bierze odpowiedzialności za zbieranie i spożywanie grzybów przez użytkowników serwisu.
Kalendarz przyrody
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
| ● | ● | ● | ● | ▸ | Okres występowania owocników muchomora sronotnikowego. |
Pokrewne gatunki grzybów
- muchomor czerwony (Amanita muscaria)
- muchomor jadowity (Amanita virosa)
- muchomor plamisty (Amanita pantherina)
- muchomor cytrynowy (Amanita citrina)
- muchomor twardawy (Amanita excelsa)
- muchomor mglejarka (Amanita vaginata)
- muchomor słomkowy (Amanita franchetii)
Bibliografia
Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:
- Hans E.Laux – Atlas grzybów jadalnych i trujących, ISBN 978-83-7773-304-2, RM 2014
- Markus Fluck – Atlas grzybów - oznaczanie zbiór użytkowanie, 978-83-7175-858-4, Delta 2015
© medianauka.pl, 2021-02-01, GAT-638966